검색
입력 내용 삭제
문자입력기
검색
부수검색
음가검색
부수로 검색:
부수 획수:
부수 목록:
나머지획수:
음가로 검색:
음가:
검색:
검색
열 람
승정원일기
정보화사업
승정원마당
왕 대
책별
조직과 기능
연혁
작성방식
사료적가치
기록유산
개 요
범 례
공지 사항
인조 - 고종
16대 인조(1623년~)
17대 효종(1649년~)
18대 현종(1659년~)
19대 숙종(1674년~)
20대 경종(1720년~)
21대 영조(1724년~)
22대 정조(1776년~)
23대 순조(1800년~)
24대 헌종(1834년~)
25대 철종(1849년~)
26대 고종(1863년~)
27대 순종(1907년~)
영조 6년
1730년 (경술)
1월
2월
3월
4월
5월
8월
9월
10월
11월
12월
승정원일기 39책(탈초본 713책) 영조 6년 11월 1일 병인
1730년 雍正(淸/世宗) 8년
1일
2일
3일
4일
5일
6일
7일
8일
9일
10일
11일
12일
13일
14일
15일
16일
17일
18일
19일
20일
21일
22일
23일
24일
25일
26일
27일
28일
29일
樞府事 閔鎭遠上의 箚子
○
(以上缺)
樞府事
閔鎭遠
上箚曰, 伏以因山告訖, 卒哭又過, 仰惟殿下, 攀號靡逮, 哀慕罔極, 其所以潛銷暗鑠於不知不覺之中者, 有不可盡言。而況始旣觸冒風寒, 再駕遠郊, 繼又櫛沐霜雪, 七親祀事, 或通宵徹曉, 或自朝至暮, 而顔色之慼, 哭泣之哀, 有足以感動人者, 至行純孝, 古所罕聞, 凡在臣僚, 孰不感歎悅服哉? 第伏念宗社之所付托, 億兆之所仰冀, 惟在殿下一身, 殿下亦豈不念及于此, 而考其居憂之節, 則有若閭巷匹士之有一節之行者, 徑情直行, 不顧傷生之戒者然, 諸臣鎭日苦爭, 而不能得, 臣竊惑焉, 豈愛情所蔽, 有不能自覺而然耶? 伏聞殿下於筵席, 敎曰, 諸臣之言則是矣, 而予則決不從, 臣於是, 又竊爲聖德惜之也。 夫言之從違, 唯觀其是與非, 若曰諸臣之言, 出於過慮而悖禮, 則宜殿下之不從也。旣知其是, 而猶曰決不從, 是豈虛心受言之道乎? 殆
孔子
所謂唯其言而莫予違者, 據此一事, 他可類推, 若事事而如此, 言言而如此, 則不幾於一言而喪邦乎? 雖然, 往者不諫, 來者可追, 伏望殿下, 繼自今, 凡可以保護聖躬者, 靡所不用其極, 毋勞體氣, 毋費精力, 於臣向所陳收拾身心保惜精神八字, 孜孜留意, 勉勉加工。且於聽言之際, 是者從之, 非者違之, 一循天理, 無任一己之聰明, 以保聖體, 以幸國事焉。臣旣不敢以大臣自處, 且知聖意牢定, 雖殫誠力諫, 而終不免爲外面人事, 故泯默憂鬱, 今始追抒耿耿之忱, 臣罪多矣。仍竊伏念, 臣之今此上來, 只爲少伸情禮, 而今則哭班已掇, 萬事無及, 臣之離違病母, 已屆兩朔, 情理煎迫, 不容少留。伏聞新陵動駕, 期日已迫, 而不但私情之難抑, 臣之老敗筋力, 已盡於數旬班行之間, 更無餘力, 可以驅馳於屬車之後塵。
孝章
祥日, 只隔一望, 追惟疇昔, 倍切愴痛, 而亦無由遲待, 祗自撫躬傷悼而已。敢依前日任便去來之明命, 今將還向鄕廬, 略具短箚, 告辭於嚴廬之下, 不勝惶悚之至。取進止。答曰, 省箚具悉卿懇。日月迅邁, 虞卒奄過, 哀殞莫逮, 益復如新, 箚中勉戒, 可不體念焉? 亦有面諭者, 卿須體此意, 登對聽諭焉。仍傳曰, 遣史官傳諭。
○
(以上缺)
樞府事
閔鎭遠
上箚曰, 伏以因山告訖, 卒哭又過, 仰惟殿下, 攀號靡逮, 哀慕罔極, 其所以潛銷暗鑠於不知不覺之中者, 有不可盡言。而況始旣觸冒風寒, 再駕遠郊, 繼又櫛沐霜雪, 七親祀事, 或通宵徹曉, 或自朝至暮, 而顔色之慼, 哭泣之哀, 有足以感動人者, 至行純孝, 古所罕聞, 凡在臣僚, 孰不感歎悅服哉? 第伏念宗社之所付托, 億兆之所仰冀, 惟在殿下一身, 殿下亦豈不念及于此, 而考其居憂之節, 則有若閭巷匹士之有一節之行者, 徑情直行, 不顧傷生之戒者然, 諸臣鎭日苦爭, 而不能得, 臣竊惑焉, 豈愛情所蔽, 有不能自覺而然耶? 伏聞殿下於筵席, 敎曰, 諸臣之言則是矣, 而予則決不從, 臣於是, 又竊爲聖德惜之也。 夫言之從違, 唯觀其是與非, 若曰諸臣之言, 出於過慮而悖禮, 則宜殿下之不從也。旣知其是, 而猶曰決不從, 是豈虛心受言之道乎? 殆...
○ 前韓山郡守
尹東源
上疏曰, 伏以皇天不弔, 大行王大妃, 奄棄至養, 日月幾何? 玄隧永閉, 伏惟聖情哀慕, 益復罔極。臣爲趁廞衛啓道之日, 欲伸都門哭送之誠, 俶裝將發之際, 忽伏承聖諭, 遇災警
[驚]
懼之意, 惡黨憂民之誠, 惻怛懇至, 臣伏讀未半, 不覺長吁而太息也。噫, 我聖上之憂勤惕厲至此, 而天心之未豫若此者, 何哉? 此正殷憂啓聖, 多難興邦之日也。皇天至仁, 自非大無道之世, 必出災異以警告之, 使人君, 恐懼修省, 轉危爲安, 今皇天之警告我殿下者, 屢矣, 可見天心之仁愛我殿下無已也。苟能誠知其可畏, 而實修其可弭之道, 則災非不幸, 而反爲國家無窮之福矣。臣聞人君事天, 如子事父母, 殿下事天之誠, 能如大
舜
之盡子職, 則庶幾天心之底豫矣。此豈區區文爲之所可致也? 今以俯諭臣一事言之, 只是一場文具, 臣之萬萬不敢當, 姑不言, 其與應天以實不以文之義, 何太相戾也? 臣純盜虛名, 濫紆榮寵, 而若其鈍滯之質, 巽懦之性, 誠下愚之不移也。志隨氣頹, 小人下達, 誠朽木之難雕也。初以科場之棄物, 終博死馬之朽骨, 轉輾推排, 以至於此, 古今天下, 寧有是理? 臣之前後自暴, 傾倒腔血, 殆無餘蘊, 以聖上則哲之明, 宜無所不燭, 而一向虛假, 不賜刊汰, 例隨諸臣之後, 每承猥濫之恩, 此不特文具而已。直是一段虛僞事也。噫, 當此天災時變之日, 君臣上下, 一意樸實, 頭做將去, 猶懼其不濟, 況文具之不足, 又爲此等虛僞之事, 其何以做起事功, 而致天心之豫乎? 祗令倖門日開, 賢士日遠, 朝廷日卑, 風俗日偸而已。此臣之所大懼也。臣聞古有工執藝民獻言之規, 草野之臣, 亦進草野之誠, 是亦獻芹之義也。竊伏惟念, 以聖上不世出之姿, 兼有大有爲之志, 何事不做? 何工不成? 而以其符驗之見於外者言之, 則聖志之卓然而粹然, 一出於誠, 臣不敢保其必然也。一誠所至, 金石亦透, 祥桑之枯死, 熒惑之退舍, 雉不爲災, 蝗不爲害, 此何等精誠, 能致此轉災爲祥之效, 以此言之, 則一誠之未立, 豈非殿下今日之所當反省處耶? 論議之分爭, 終必與國偕亡, 民生之困瘁, 將至根本蹶拔, 如此而國不危者, 終古以來, 未之聞也。殿下有祛黨之心, 而蝸角猶前, 有恤民之隱, 而顚連益甚, 不能對揚聖德, 雖是群下之罪, 有司之咎, 而究其源本, 亦殿下之不能得其要而盡其道也。殿下果能誠知以一人治天下, 不以天下奉一人之義, 推不忍人之心, 行不忍人之政, 則民樂其生, 而無怨咎之心矣。盡皇極之道, 而好惡予奪, 一循乎公, 不容一毫私意將迎之, 則人心自底於和平矣。此皆不外於殿下之一心, 而大學誠意之工, 卽殿下今日之急先務也。爲今之計, 雖如衛文之大布帛, 奉天之哀痛詔, 猶是歇後, 而乃反旋旋然欲從容暇豫而治之, 此何異以一勺水, 而赴積薪之火哉? 此臣之所未解也。必須大警動大振作, 條痕掌血, 至誠以將之, 然後庶可以救得一分, 而轉移之機, 間不容髮, 伏乞深留聖意焉。大凡天下之理, 未有感而不應不通者也。所以有不應不通者, 感之之道, 有未盡也。每見聖敎, 責下之意多, 反躬之意少, 處己處物之道, 恐不當如此曾於皇
明史
, 見
毅宗皇帝
, 我非亡國之君, 而汝等皆亡國之臣等語, 未嘗不掩卷而流涕也。今因聖諭所及, 略陳微忱, 此亦分外, 惶恐無地, 臣之不才無用之實, 非但臣自知之明, 抑亦聖明之所知也。伏願聖慈, 特命刊削於儒臣之籍, 俾臣得以守分於溝壑, 則棕核名實, 物各付物, 亦聖王之一大政也。臣雖不敢應命, 而臣子常節, 亦不敢廢, 留俟卒哭之過, 而又聞老母宿患, 近添於風寒, 歸省情切, 投疏卽尋鄕路, 有若逃遁者然, 跡涉逋慢, 罪戾冞積, 臣無任云云。答曰, 省疏具悉爾懇, 聽爾上來, 今日欲見矣。命未下, 疏遽上, 此亦待儒者未能誠實之致, 初旣別諭, 遲待虞卒, 使爾徑尋鄕路, 若此而焉能致山林之士? 愧歎之極, 良欲無語, 疏中陳戒, 誠甚切至, 可不體念焉? 爾須體此意, 其勿過辭, 俟間上來, 以補不逮。
○ 前韓山郡守
尹東源
上疏曰, 伏以皇天不弔, 大行王大妃, 奄棄至養, 日月幾何? 玄隧永閉, 伏惟聖情哀慕, 益復罔極。臣爲趁廞衛啓道之日, 欲伸都門哭送之誠, 俶裝將發之際, 忽伏承聖諭, 遇災警
[驚]
懼之意, 惡黨憂民之誠, 惻怛懇至, 臣伏讀未半, 不覺長吁而太息也。噫, 我聖上之憂勤惕厲至此, 而天心之未豫若此者, 何哉? 此正殷憂啓聖, 多難興邦之日也。皇天至仁, 自非大無道之世, 必出災異以警告之, 使人君, 恐懼修省, 轉危爲安, 今皇天之警告我殿下者, 屢矣, 可見天心之仁愛我殿下無已也。苟能誠知其可畏, 而實修其可弭之道, 則災非不幸, 而反爲國家無窮之福矣。臣聞人君事天, 如子事父母, 殿下事天之誠, 能如大
舜
之盡子職, 則庶幾天...
敬徽殿에 거둥함
○ 初一日四更一點, 上詣
敬徽殿
, 親行卒哭祭, 如七虞禮。
○ 初一日四更一點, 上詣
敬徽殿
, 親行卒哭祭, 如七虞禮。
○ 初一日巳時, 上御
進修堂
。三使臣引見入侍時, 正使
西平君橈
, 副使都承旨
尹游
, 書狀官副司果
鄭必寧
, 假注書
金始煒
, 記注官
李日瑞
, 記事官
洪昌漢
進伏訖。
西平君橈
, 起而達曰, 虞卒已過, 伏惟聖情, 益復罔極, 連曰親祀之餘, 聖體若何? 上曰, 日月不留, 已過卒哭, 追慕之痛, 何可言? 予則姑無事矣。
橈
曰, 大王大妃殿氣候, 若何? 上曰, 安寧矣。
橈
曰, 臣等方辭朝, 敢此仰達矣。頃日請對時, 旣已史冊事, 有所下敎, 臣等豈敢有一毫泛忽之意哉? 但遠外事, 有難遙度, 且丙午年厥冊子, 想已卒役, 如有可得之勢, 則不無所望, 而但彼中凡事, 必有遮面之資, 然後方可周旋, 而臣等空手入去, 他物則臣不敢有所仰請, 而彼人最緊, 我國藥蔘, 若得戶曹人蔘數三斤, 則庶有藉手之道, 而如或不用, 則亦當還持來矣。上曰, 依數持去可也。
尹游
曰, 臣自聞下敎, 已多思量, 而終始難矣。冊子已成, 而如可得之, 則固當得之以來, 然, 終莫如周旋於未及成之前之爲愈矣。向來
金東弼
, 乃以私逕得之, 此則固不可言, 而今則實難爲辭, 何以則爲好耶? 開端甚難矣。
橈
曰,
尹游
之言誠然, 實難開端矣。聞小說中, 或載我國事云, 如曰, 小說有如此如此之說話, 今聞
明史
幾成云, 我國
仁廟
事, 旣已辨正, 而
太祖
事, 何以載錄耶云, 則或可爲好耶? 此事實難直問, 如是開端, 見彼所答, 然後或可有探知之路耶? 實難爲說矣。上曰, 書狀頃亦入侍矣。亦陳所見, 可也。
鄭必寧
曰, 臣亦豈有他見乎? 其事則固是必爭之事, 而至重至難, 何以爲之則好耶? 開端後, 則庶有發明之道, 而發說無路矣。
游
曰, 若得開端, 則豈無下說之路, 而實無以開端, 如以
明史
及小說事引諭, 而不然, 則
趙胖
·
李彝
事, 乃彼國已知之事, 或以此開端則爲好耶? 冊子頒布後, 無可奈何, 必須趁未頒前圖之, 而無計可施矣。
橈
曰, 已頒布後, 則果無奈何, 使臣不得私自呈文, 不如冊子出來後, 更爲遣使, 伸辨之爲得, 而或以向所達小說事, 試問於史局, 則爲可耶? 凡事有難遙度, 入去後, 與譯舌輩商議, 如有可圖之勢, 則豈敢一毫泛忽乎? 上默然良久曰, 日月幾何? 卒哭奄過, 今日朝臣, 已爲釋衰, 有難接對, 而此事至重, 且是萬里行役, 故引見之矣。此事當初示之於
金東弼
者, 蓋竊取以示之, 或以其時來示之人, 有可周旋之路耶? 行賂一節, 必欲勿爲之, 而此則不可不用權道, 頃以
散宜生
事, 豈不下敎乎? 爲聖祖辨誣, 何可嫌於小小權道, 而不爲之也? 以卿輩所達小說之說開端, 固無妨, 而至如
趙胖
等事, 乃分明之事, 如曰, 此事,
大明會典
, 則不爲載錄, 未知此冊, 何以爲之? 云云, 則豈不可開端乎? 若使秉筆者, 私自改之則大善, 而如或已粧冊, 則史官設或多慾, 必難擅改矣。常明處周旋之事, 予決不欲爲之, 而如此等事, 何可不使渠爲之。渠亦何敢不爲之哉? 渠若以不待陳請, 自此先改, 則必爲生色朝鮮之意, 動得淸皇, 則豈不順成乎? 此一路有之矣。若得冊而來, 則雖爲之遣使辨誣, 如此等事, 已非一再矣。豈不逆乎?
撓
曰, 常明於我國事, 盡心爲之, 至於來見使臣矣。每言及我國王事, 必下炕叩頭, 而凡事渠亦夤緣十三王而爲之云矣。上曰, 予亦欲言十三王, 而其生未可知, 故不言之矣。
游
曰, 已死云矣。
橈
曰, 十六王亦能爲之云矣。聖敎臣已仰承, 豈敢泛忽乎? 但不可奏文, 而只用權道, 果爲至難矣。上曰, 丙午辨誣時, 不使用權道, 而猶有所帶去者, 今則使用權道, 而無所帶去耶?
橈
曰, 臣等不敢自當, 故無所持去矣。上曰, 丙午陳奏使時, 所帶去者幾何?
橈
曰, 其時初以七萬兩爲達蒙允矣, 判府事
閔鎭遠
奏達, 只白給一萬數千兩矣。上曰, 白給自甲辰始耶?
撓
曰, 然矣。上曰, 副使備諳
關西
事, 運餉庫則固無所儲, 而管餉記付銀幾何?
游
曰, 雖云不足, 豈不能除出數萬兩耶? 上曰, 今番事旣令用權道, 而何可全無所齎耶? 雖異於丙午, 其數則不可減之, 京庫已竭, 管餉銀一萬兩, 特爲白給, 用之則用之, 不用則還納餉庫, 而其用之之道, 唯在於使臣矣。
橈
曰, 凡行賂之道, 每慮見欺於譯舌輩, 而丙午年, 亦初則以言相約, 事成後, 始乃出給, 其後聞常明之言, 則以厥銀用之如此如此云, 所用處果有之矣。上無發落。
撓
曰, 臣方帶宗親府有司堂上之任, 故行色雖忙, 敢有所達矣。本府爲百司之首, 王子大君, 亦爲兼帶, 事體何等尊重, 而近來疲弊特甚, 不成模樣, 故自先朝另加軫恤, 多所
[多少]
折受, 以爲接待諸宗之資, 自十餘年來, 漸次革罷者, 已至十九處,
忠州
有六七十兩所捧之處, 昨年又爲革罷, 此在朝家, 得失不關, 而本府則失此, 尤無以支撑, 此宜有變通之道, 而且逆家田民折受, 已有庚申前例, 今亦自本府, 以若干逆家奴婢田畓, 望定折受, 以爲補用之地, 何如? 上曰, 宗親府, 爲百司之首, 在政府之上, 名號可謂尊重矣。
尙書
, 首言親九族, 卽今親九族之道, 唯在本府, 本府之疲弊, 予豈不知也? 今番出稅時, 特爲免稅者, 亦出於體先朝之意, 而
忠州
事, 已爲處分, 今又變通, 則豈不顚倒乎? 逆家田民折受事, 旣有前規, 自本府望定, 可也。
出擧條
諸臣退伏。上謂來曰, 更無可囑, 而當此嚴冬, 萬里行役, 好好爲之。
游
曰, 臣久在保護之地, 今雖銜命出壃, 爲聖躬區區憂慮, 豈能自已乎? 今日悠悠萬事, 無過於保護聖躬, 而每見深夜, 輒下公事, 可想其夜分後, 猶未就寢矣。且於引對之際, 水剌或致失時, 寢膳如此, 而豈有不傷損者乎? 此後則必須十分愼攝, 酬應時則雖爲酬應, 入夜後則淸心息慮, 務爲休養精神, 而水剌亦勿失時, 毋以無疾, 而忽於自護之道, 是所祈祝矣。上曰, 陳戒之言好矣。可不留意? 三使臣遂還復位。中官來頒賜物。各受而退出。
○ 初一日巳時, 上御
進修堂
。三使臣引見入侍時, 正使
西平君橈
, 副使都承旨
尹游
, 書狀官副司果
鄭必寧
, 假注書
金始煒
, 記注官
李日瑞
, 記事官
洪昌漢
[ PC버전 ]