검색
입력 내용 삭제
문자입력기
검색
부수검색
음가검색
부수로 검색:
부수 획수:
부수 목록:
나머지획수:
음가로 검색:
음가:
검색:
검색
열 람
승정원일기
정보화사업
승정원마당
왕 대
책별
조직과 기능
연혁
작성방식
사료적가치
기록유산
개 요
범 례
공지 사항
인조 - 고종
16대 인조(1623년~)
17대 효종(1649년~)
18대 현종(1659년~)
19대 숙종(1674년~)
20대 경종(1720년~)
21대 영조(1724년~)
22대 정조(1776년~)
23대 순조(1800년~)
24대 헌종(1834년~)
25대 철종(1849년~)
26대 고종(1863년~)
27대 순종(1907년~)
영조 29년
1753년 (계유)
1월
2월
3월
4월
5월
6월
7월
8월
9월
10월
11월
12월
승정원일기 60책(탈초본 1096책) 영조 29년 7월 1일 갑인
1753년 乾隆(淸/高宗) 18년
1일
2일
3일
4일
5일
6일
7일
8일
9일
10일
11일
12일
13일
14일
15일
16일
17일
18일
19일
20일
21일
22일
23일
24일
25일
26일
27일
28일
29일
○ 匪據, 將使之賁飾治道, 而反以玷累絲綸, 將使之標式文程, 而反以貽笑詞林。卽臣僨職之罪, 固不足恤, 而在聖朝隨材授任之道, 果何如也?
司馬光
之文學德望, 百世所師, 而猶以不解四六, 力辭翰林之職。古人當官不苟, 蓋如此? 今臣謏才瞢學, 百不猶人, 所不解者, 非止一藝, 則雖欲强顔膺命, 以榮一身, 得毋爲古人所笑乎? 臣誠不才, 無所短長, 而愚樸之性, 不至爲飾情矯辭。今所自列, 亶出肝膈, 非敢爲一毫虛假, 上欺睿聰, 亦不敢效前輩雍容遜讓, 自居以辭受之節也。徒以量而後入, 宮師明訓, 旣知不堪, 不容虛縻, 敢控微懇, 冀蒙鑑裁。伏願邸下, 深念重任之不可謬加, 下情之不可强拂, 將臣職名, 亟行鐫改, 以嚴公器, 以安賤分, 不勝幸甚。臣無任屛營祈懇之至。答曰, 覽書具悉。卿其勿辭, 察職。
○ 匪據, 將使之賁飾治道, 而反以玷累絲綸, 將使之標式文程, 而反以貽笑詞林。卽臣僨職之罪, 固不足恤, 而在聖朝隨材授任之道, 果何如也?
司馬光
之文學德望, 百世所師, 而猶以不解四六, 力辭翰林之職。古人當官不苟, 蓋如此? 今臣謏才瞢學, 百不猶人, 所不解者, 非止一藝, 則雖欲强顔膺命, 以榮一身, 得毋爲古人所笑乎? 臣誠不才, 無所短長, 而愚樸之性, 不至爲飾情矯辭。今所自列, 亶出肝膈, 非敢爲一毫虛假, 上欺睿聰, 亦不敢效前輩雍容遜讓, 自居以辭受之節也。徒以量而後入, 宮師明訓, 旣知不堪, 不容虛縻, 敢控微懇, 冀蒙鑑裁。伏願邸下, 深念重任之不可謬加, 下情之不可强拂, 將臣職名, 亟行鐫改, 以嚴公器, 以安賤分, 不勝幸甚。臣無任屛營祈懇之至。答曰, 覽書具悉。卿其勿辭, 察職。
○
金時粲
書曰, 伏以, 臣以庸愚, 猥叨藩寄, 今已一年有半矣。只緣迂滯之性, 不知變通, 綿薄之材, 罔任擔負。上無以趨事集功, 以利國計, 下無以興利除害, 以惠窮民, 觸事憒憒, 祗益罪戾。不能者止, 早宜引去。重以稟質素虛, 榮衛已損, 水土痰癖之症, 實爲臣數十年貞疾。而近又添劇於勞悴之餘, 雖欲强策駑劣, 少效涓埃, 亦旣末由。初夏一書, 已陳引罪祈免之懇, 而未蒙準許, 間緣極無之災, 三朔肆虐。聖上屢勤桑林之禱, 上下憂遑, 中外憂迫。而雖以本道言之, 千里將赤, 萬命近止。臣實夙夜焚灼, 一身疾痛, 不自遑恤, 而誠不敢以此時瀆擾睿聰, 泯默以度。今幸宸誠上格, 甘霈普洽, 無論遠近, 移秧殆盡。自此庶免赤地之慘, 而民憂稍弛, 臣亦可以仰控私懇矣。狗馬之疾, 挾暑陡劇, 火熾而引飮無節, 胃敗而對案輒嘔, 終日昏囈, 殆不省事。以此病情, 實無以應酬百務。玆不得已疾聲哀籲於旻覆之下。伏乞睿慈, 特垂矜惻, 亟許遞解, 俾延殘喘, 公私萬幸。臣無任懇迫冀望之至。答曰, 覽書俱悉。卿其勿辭, 調理察任。
○
金時粲
書曰, 伏以, 臣以庸愚, 猥叨藩寄, 今已一年有半矣。只緣迂滯之性, 不知變通, 綿薄之材, 罔任擔負。上無以趨事集功, 以利國計, 下無以興利除害, 以惠窮民, 觸事憒憒, 祗益罪戾。不能者止, 早宜引去。重以稟質素虛, 榮衛已損, 水土痰癖之症, 實爲臣數十年貞疾。而近又添劇於勞悴之餘, 雖欲强策駑劣, 少效涓埃, 亦旣末由。初夏一書, 已陳引罪祈免之懇, 而未蒙準許, 間緣極無之災, 三朔肆虐。聖上屢勤桑林之禱, 上下憂遑, 中外憂迫。而雖以本道言之, 千里將赤, 萬命近止。臣實夙夜焚灼, 一身疾痛, 不自遑恤, 而誠不敢以此時瀆擾睿聰, 泯默以度。今幸宸誠上格, 甘霈普洽, 無論遠近, 移秧殆盡。自此庶免赤地之慘, 而民憂稍弛, 臣亦可以仰控私懇矣。狗馬之疾, 挾暑陡劇, 火熾而引飮無節, 胃敗而對案輒嘔, 終日昏囈, 殆不省事。以此病情, 實無以應酬百務。玆不得已疾聲哀籲於旻覆之下。伏乞睿慈, 特垂矜惻, 亟許遞解, 俾延殘喘, 公私萬幸。臣...
○ 副校理
鄭弘淳
書曰, 伏以臣, 幸蒙錫類之恩, 獲遂便養之願, 待罪下邑, 且已多月, 仰祝洪私, 祗有感泣。忽於本月十七日, 伏奉承政院成貼有旨, 以臣爲弘文館副校理, 繼以有乘馹上來之令, 拜稽祗受, 惶霣交極。臣之逖違天陛, 倏已經年, 固當卽日趨承, 以伸耿結之忱。而第臣老母, 自經夏初大病, 神息凜綴, 尙未蘇完, 近添暑泄, 澌頓尤倍。臣方左右扶護, 煎遑焦灼之不暇, 强起床簀, 冒暑登程, 不但其勢末由, 恐將有中途添劇, 進退不得之患。臣之目前情私, 誠悶蹙罔措矣。玆不得不冒死陳籲於孝理之下。伏乞睿慈, 察臣私悃, 曲垂矜憐, 亟遞臣職, 俾臣得以安意將護, 稍寬程限, 徐待炎退, 隨便將往, 不勝大願, 不勝萬幸。臣無任涕泣祈懇之至。答曰, 覽書俱悉。爾其勿辭, 俟母病少間, 從速上來察職。
○ 副校理
鄭弘淳
書曰, 伏以臣, 幸蒙錫類之恩, 獲遂便養之願, 待罪下邑, 且已多月, 仰祝洪私, 祗有感泣。忽於本月十七日, 伏奉承政院成貼有旨, 以臣爲弘文館副校理, 繼以有乘馹上來之令, 拜稽祗受, 惶霣交極。臣之逖違天陛, 倏已經年, 固當卽日趨承, 以伸耿結之忱。而第臣老母, 自經夏初大病, 神息凜綴, 尙未蘇完, 近添暑泄, 澌頓尤倍。臣方左右扶護, 煎遑焦灼之不暇, 强起床簀, 冒暑登程, 不但其勢末由, 恐將有中途添劇, 進退不得之患。臣之目前情私, 誠悶蹙罔措矣。玆不得不冒死陳籲於孝理之下。伏乞睿慈, 察臣私悃, 曲垂矜憐, 亟遞臣職, 俾臣得以安意將護, 稍寬程限, 徐待炎退, 隨便將往, 不勝大願, 不勝萬幸。臣無任涕泣祈懇之至。答曰, 覽書俱悉。爾其勿辭, 俟母病少間, 從速上來察職。
○ 說書
洪景海
書曰, 伏以臣, 卽接臣父任所書信, 臣母自再昨, 重得暑感, 轉成癨氣, 中焦閟塞, 吐瀉兼發, 頭疼腹痛等症, 無不苦劇, 全廢食飮, 元氣大陷, 連進藥餌, 終無分效云。臣自聞此報, 方寸如灼, 他不暇顧, 忙投短章, 徑尋鄕路。伏乞离明, 亟削臣職, 以便救護, 仍治臣罪, 以嚴國法, 千萬幸甚。臣無任屛營祈懇之至。答曰, 覽書俱悉。爾其勿辭, 往護母病。
○ 說書
洪景海
書曰, 伏以臣, 卽接臣父任所書信, 臣母自再昨, 重得暑感, 轉成癨氣, 中焦閟塞, 吐瀉兼發, 頭疼腹痛等症, 無不苦劇, 全廢食飮, 元氣大陷, 連進藥餌, 終無分效云。臣自聞此報, 方寸如灼, 他不暇顧, 忙投短章, 徑尋鄕路。伏乞离明, 亟削臣職, 以便救護, 仍治臣罪, 以嚴國法, 千萬幸甚。臣無任屛營祈懇之至。答曰, 覽書俱悉。爾其勿辭, 往護母病。
○ 都承旨
李之億
書曰, 伏以臣, 性本憃愚, 跡又孤畸, 偏荷大朝天地無極之隆恩異渥, 拔驅命於坎陷之中。降恩除於常格之外者, 罔非古今人臣之所未嘗有, 則此臣所以日夜感泣, 日夜惶懍愈久而愈益切也。第臣鹵莽之才, 樸遬之姿, 無所取之實, 不堪當之狀, 皆已呈露於八朔供劇之日。則其爲辱聖簡而玷淸班, 爲如何哉? 然而臣不敢引義斂跡, 荏苒到此者, 誠以如天鴻渥, 未忍孤也, 向日葵悃, 不自抑也。是以有命輒膺, 如行熟路, 惟以筋力奔走, 少效涓埃之報。而若其廉角之放倒, 已無可言, 私分之愧恧, 去而冞增, 點檢身心, 若負大何? 頃於大朝入侍之日, 適有大臣付處之命, 繼而聖怒斯赫, 辭敎截嚴。臣於是, 略效古人執藝之義, 冀恢聖主轉圜之量。而唯其言辭之拙訥, 忱誠之淺劣, 固不足以有槪於莫高之聽, 而聖度天大, 卽許開納。所下嚴命, 旣命爻周, 大僚遣罰, 亦卽反汗。天地包容之德, 日月回照之明, 孰不歡歎而聳聽也哉? 不自意, 採蕘之聖心纔恢, 起級之誤恩繼降, 臣聞此命, 若墜淵谷, 驚惶震駭, 心魂俱喪, 誠不知置身之所也。夫臣所建白者, 不過職分攸爲之事, 近密當爭之論, 則未知此何功伐, 是甚勞績。而旣奬翊之, 又褒錄之, 始自前冬, 迄至今日, 以九品而超四, 由掌憲而陞資, 陞資未周歲, 又有陞資之命。此殆千古之所罕聞, 百僚之所未有。臣是何人, 敢膺是命? 念臣以五十窮儒, 寄在寒谷, 身陷大僇, 卽臣之不幸也。得蒙恩宥, 亦臣之大幸也。以至不幸, 得至大幸者, 莫非大聖人陶鎔培埴之化, 則借使臣身, 不霑寸祿, 沒齒畎畝, 岡陵祝聖之心, 隕結圖報之願, 必不在人後。矧今緋衣之榮, 頂玉之貴, 卒皆匪分匪據, 而忽地驟得於循例守常之外, 則雖天地之大, 山嶽之重, 固不足以形容其萬一。而況此卿月超擢之命, 又出於千千萬萬夢想所不到之地, 不但臣心驚懍, 易致過福而召災, 抑亦聖世華貫, 未免緣臣而殆辱。則是豈私義賤分之所敢承當哉? 嗚呼, 臣之一身, 終非己有, 凡有除命, 固宜恭趨不暇。而第玆新陞之階, 知申之任, 卽是命德重器, 淸塗選銜, 前後踐歷, 自有其人, 實非如賤臣之疎逖滓穢者, 所可冒占。則臣雖欲妄恃寵靈, 厭然自居, 其於公議之嗤點, 造物之猜剋何哉? 此臣之矢心自劃, 義不敢進。而適値大朝動駕之日, 又當嬪宮問候之辰, 未遑他顧, 屢參班次, 而反顧初心, 不覺愧汗。雖於幸會, 暫時出脚, 因仍盤礴, 斷無是理。抑臣別有所拊心自悼者, 臣之毛髮踵頂, 莫非天地生成之澤, 則臣之寸心耿耿愚忠, 惟在隨遇盡分, 殫誠竭力, 以爲報效之計。而今者隆恩荐加, 重擔在身, 神明之殛, 朝暮且至, 則此生未泯之前, 恐無仰答之暇。臣心到此, 不覺泣盡而繼之以血也。且臣年紀衰邁, 精力消落, 雖置之閑漫之局, 尙難勝任, 況可擬於此等名塗, 此等顯秩之間哉? 惟彼宿趼之階, 雖難望其復降, 顧此新超之級, 猶可及乎還寢? 玆敢疾聲哀籲於离明之下。伏乞睿慈, 俯察臣情悃之萬萬可矜, 兼燭臣職秩之萬萬不稱, 導達聖聽, 亟令還收, 俾名器無玷, 私分獲安, 不勝萬幸。臣無任屛營祈懇之至。答曰, 覽書具悉。今玆陞資, 聖意攸在, 卿其勿辭, 從速察職。
○ 都承旨
李之億
書曰, 伏以臣, 性本憃愚, 跡又孤畸, 偏荷大朝天地無極之隆恩異渥, 拔驅命於坎陷之中。降恩除於常格之外者, 罔非古今人臣之所未嘗有, 則此臣所以日夜感泣, 日夜惶懍愈久而愈益切也。第臣鹵莽之才, 樸遬之姿, 無所取之實, 不堪當之狀, 皆已呈露於八朔供劇之日。則其爲辱聖簡而玷淸班, 爲如何哉? 然而臣不敢引義斂跡, 荏苒到此者, 誠以如天鴻渥, 未忍孤也, 向日葵悃, 不自抑也。是以有命輒膺, 如行熟路, 惟以筋力奔走, 少效涓埃之報。而若其廉角之放倒, 已無可言, 私分之愧恧, 去而冞增, 點檢身心, 若負大何? 頃於大朝入侍之日, 適有大臣付處之命, 繼而聖怒斯赫, 辭敎截嚴。臣於是, 略效古人執藝之義, 冀恢聖主轉圜之量。而唯其言辭之拙訥, 忱誠之淺劣, 固不足以有槪於莫高之聽, 而聖度天大, 卽許開納。所下嚴命, 旣命爻周, 大僚遣罰, 亦卽反汗。天地包容之德, 日月回照之明, 孰不歡歎而聳聽也哉? 不自意, 採蕘之聖心纔恢, 起級之誤...
○ 左議政
李天輔
書曰, 伏以臣, 罪負至重, 歸臣司敗, 恭竢重誅。而伏蒙大朝荐降恩旨, 仍給命召, 臣不敢一向煩瀆, 退伏私次, 惶隕悚蹙, 益不知措躬之所。噫, 伊日聖敎, 無非人臣所不敢承聞者。臣之罪, 固合萬死, 加之金木, 投之嶺海, 無所不可。而聖度寬大, 不忍譴黜, 只命免冠謝罪。臣又幸其曲貸, 以奔走胥命, 謂已經勘罪, 不知所以自處, 則天下寧有是哉? 噫, 臣之忝竊匪據, 居然經歲, 釁尤百出, 無往非罪。而畢竟又陷大戾, 臣若淟涊, 終不決退, 則臣雖貪戀爵祿, 不譏世間有羞恥事。上自卿大夫, 下至國人氓隷, 莫不傳笑曰, 是夫也, 所被嚴敎, 乃人臣之極罪, 而惟以三日胥命, 自贖其罪, 頑然冒居, 是眞鄙夫云爾。則臣將何辭而自解乎? 且伏聞臣之初納命召時, 聖上又下非常之敎, 仍爲退却。臣旣負死罪, 國家自有典憲, 而緣臣之罪, 至使命召, 彷徨街路, 臣心愧恧, 又增一倍。伏乞邸下, 將臣罪犯, 亟降威罰, 以嚴法紀, 不勝大願。臣無任伏地戰恐俟罪之至。答曰, 覽書俱悉卿懇。聖敎之下, 不必如是。卿須安心勿辭, 視事焉。仍令曰, 史官往諭。
○ 左議政
李天輔
書曰, 伏以臣, 罪負至重, 歸臣司敗, 恭竢重誅。而伏蒙大朝荐降恩旨, 仍給命召, 臣不敢一向煩瀆, 退伏私次, 惶隕悚蹙, 益不知措躬之所。噫, 伊日聖敎, 無非人臣所不敢承聞者。臣之罪, 固合萬死, 加之金木, 投之嶺海, 無所不可。而聖度寬大, 不忍譴黜, 只命免冠謝罪。臣又幸其曲貸, 以奔走胥命, 謂已經勘罪, 不知所以自處, 則天下寧有是哉? 噫, 臣之忝竊匪據, 居然經歲, 釁尤百出, 無往非罪。而畢竟又陷大戾, 臣若淟涊, 終不決退, 則臣雖貪戀爵祿, 不譏世間有羞恥事。上自卿大夫, 下至國人氓隷, 莫不傳笑曰, 是夫也, 所被嚴敎, 乃人臣之極罪, 而惟以三日胥命, 自贖其罪, 頑然冒居, 是眞鄙夫云爾。則臣將何辭而自解乎? 且伏聞臣之初納命召時, 聖上又下非常之敎, 仍爲退却。臣旣負死罪, 國家自有典憲, 而緣臣之罪, 至使命召, 彷徨街路, 臣心愧恧, 又增一倍。伏乞邸下, 將臣罪犯, 亟降威罰, 以嚴法紀, 不勝大願。臣無任...
○ 右議政
金尙魯
書曰, 伏以臣, 所被大朝下敎, 有非人臣所敢承聞者, 而初納命召時, 聖敎又極非常, 以至退却。於是乎, 臣之罪當死矣。戰震惶懍, 伏地竢勘, 雖不敢仰首自辨於聖敎之下。臣旣負此死罪, 而一任其息偃自在, 不卽就金木之誅, 則三日之胥命, 其可謂贖其罪乎? 司敗之常刑, 其可謂有所施乎? 臣誠萬萬無狀, 事大朝二十年, 致位至此, 而樹立無素, 情志未孚, 言言事事, 不足以當聖心。每有一番事端, 輒增一重罪戾, 九朔尸居, 無所猷爲, 只是奔走胥命, 便作身計而已。雖以大小朝至仁大德, 不欲遽加譴黜, 在臣自處之義, 可以去久矣。而一日二日, 訖今蹲冒, 轉而至於干罔赦之辜, 爲不忠之臣。中夜繞壁, 臣竊傷悼, 尙何言哉? 儻我邸下, 將臣釁負, 付之所司, 明示典憲, 則鈇鉞惟令, 嶺海惟令, 臣不勝隕越待罪之至。答曰, 覽書具悉卿懇。聖敎之下, 不必如是。卿須安心勿辭, 視事焉。仍令曰, 史官往諭。
○ 右議政
金尙魯
書曰, 伏以臣, 所被大朝下敎, 有非人臣所敢承聞者, 而初納命召時, 聖敎又極非常, 以至退却。於是乎, 臣之罪當死矣。戰震惶懍, 伏地竢勘, 雖不敢仰首自辨於聖敎之下。臣旣負此死罪, 而一任其息偃自在, 不卽就金木之誅, 則三日之胥命, 其可謂贖其罪乎? 司敗之常刑, 其可謂有所施乎? 臣誠萬萬無狀, 事大朝二十年, 致位至此, 而樹立無素, 情志未孚, 言言事事, 不足以當聖心。每有一番事端, 輒增一重罪戾, 九朔尸居, 無所猷爲, 只是奔走胥命, 便作身計而已。雖以大小朝至仁大德, 不欲遽加譴黜, 在臣自處之義, 可以去久矣。而一日二日, 訖今蹲冒, 轉而至於干罔赦之辜, 爲不忠之臣。中夜繞壁, 臣竊傷悼, 尙何言哉? 儻我邸下, 將臣釁負, 付之所司, 明示典憲, 則鈇鉞惟令, 嶺海惟令, 臣不勝隕越待罪之至。答曰, 覽書具悉卿懇。聖敎之下, 不必如是。卿須安心勿辭, 視事焉。仍令曰, 史官往諭。
○ 副司直
權𥛚
書曰, 伏以, 臣之瀝血陳懇, 至再不已, 恩批遄降, 慰勉且摯, 在臣分義, 豈容更事申籲? 而中心所蘊, 終不能自阻於仁天慈覆之下, 又此昻首。嗚呼, 惟邸下加意垂察焉。嗚呼, 七十休致, 卽
禮經
攸載, 而臣則得齒已踰七十矣。三朝歷事, 亦聖世所罕, 而臣則受恩已至三朝矣。況且身際千載亨嘉之運, 位躋八座崇高之班, 恭瞻西樓, 長拱北辰, 得遂依靠愛戴之誠。顧此眇福, 有何餘憾? 而惟是流光難挽, 正迫下山之景, 頹齡易徂, 不翅赴壑之波, 年益深而病益痼, 氣愈綴而精愈耗。陳力就列, 旣無其望, 饕榮苟祿, 亦非所欲。老牛力盡, 自多放野飮喙之
(之)
願, 病鳥心㤼, 已絶衝風騫騰之望。耿耿苦抱, 實由衷赤, 斷斷此心, 可質彼蒼。豈敢以矯飾之辭, 仰干离照之明哉? 泛泛自劃於心者, 惟得請與得罪二段而已。其得請也, 固當感恩罔極, 其得罪也, 亦且甘心無恨。而所可悶者, 惟終始瀆擾之誅也。爲此之懼, 泯默俟譴, 自至許多日字, 而在弦之矢, 不得中止, 走坂之足, 有難徑駐。今又冒萬死哀籲。伏乞天地父母, 察臣情勢病狀之決難復進周行, 亟命攸司, 遵例擧行, 俾得自放於丘園寂寞之濱, 任便養痾, 安意就盡, 不勝萬幸。臣無任屛營祈懇之至。答曰, 覽書俱悉。卿其勿辭, 察任。
○ 副司直
權𥛚
書曰, 伏以, 臣之瀝血陳懇, 至再不已, 恩批遄降, 慰勉且摯, 在臣分義, 豈容更事申籲? 而中心所蘊, 終不能自阻於仁天慈覆之下, 又此昻首。嗚呼, 惟邸下加意垂察焉。嗚呼, 七十休致, 卽
禮經
攸載, 而臣則得齒已踰七十矣。三朝歷事, 亦聖世所罕, 而臣則受恩已至三朝矣。況且身際千載亨嘉之運, 位躋八座崇高之班, 恭瞻西樓, 長拱北辰, 得遂依靠愛戴之誠。顧此眇福, 有何餘憾? 而惟是流光難挽, 正迫下山之景, 頹齡易徂, 不翅赴壑之波, 年益深而病益痼, 氣愈綴而精愈耗。陳力就列, 旣無其望, 饕榮苟祿, 亦非所欲。老牛力盡, 自多放野飮喙之
(之)
願, 病鳥心㤼, 已絶衝風騫騰之望。耿耿苦抱, 實由衷赤, 斷斷此心, 可質彼蒼。豈敢以矯飾之辭, 仰干离照之明哉? 泛泛自劃於心者, ...
○ 判尹
趙榮國
書曰, 伏以臣, 情踪危苦, 疾病纏綿, 一味偃伏, 有召未赴, 徊徨懍惕, 若無所容。不意京兆新命, 又下此際, 罪釁彌深, 而拂拭愈勤, 臣誠惶霣感激, 不知死所。念臣卽一僇人耳, 年前所遭, 已極叵測, 而今又搯做
[捏做]
危悖之語, 白地加人, 必欲驅之於湛滅之科, 其言雖極麥浪, 其意則誠至不祥矣。臣方恤恤然唯性命之是憂, 尙安有官職去就之可論哉? 噫, 臣固磨蝎命奇, 自知難諧於當世, 熱羹懲深, 亦已灰心於名塗, 惟有一退字, 是臣究竟法耳。
蘇軾
所謂晩歲積憂, 但欲歸安於田畝者, 正謂臣今日道也。更何見覼縷爲哉? 臣之所叨見任, 係是詞訟劇地, 有不容一日暫曠, 宜卽申暴情懇, 以冀褫鞶之恩。而素患注夏之證, 當暑益劇, 肚·腹痛烘熱, 若擁爐火, 精神迷瞀, 如隋烟霧, 三焦痞隔, 勺飮不下。加以暴泄無算, 眞元大陷, 若將有頃刻垂盡之形, 首尾數旬, 少無減勢。以此昏綴之病, 思無以締成文字, 今始略控血籲, 仰干睿聽, 稽緩之罪, 尤無所逃。伏乞离明, 憐臣情之綦危, 察臣病之難强, 亟先鐫遞本兼諸任, 仍令選部, 勿復檢擬, 以安愚分, 千萬大願。臣無任屛營祈懇之至。答曰, 覽書俱悉。卿其勿辭, 調理上來察職。
○ 判尹
趙榮國
書曰, 伏以臣, 情踪危苦, 疾病纏綿, 一味偃伏, 有召未赴, 徊徨懍惕, 若無所容。不意京兆新命, 又下此際, 罪釁彌深, 而拂拭愈勤, 臣誠惶霣感激, 不知死所。念臣卽一僇人耳, 年前所遭, 已極叵測, 而今又搯做
[捏做]
危悖之語, 白地加人, 必欲驅之於湛滅之科, 其言雖極麥浪, 其意則誠至不祥矣。臣方恤恤然唯性命之是憂, 尙安有官職去就之可論哉? 噫, 臣固磨蝎命奇, 自知難諧於當世, 熱羹懲深, 亦已灰心於名塗, 惟有一退字, 是臣究竟法耳。
蘇軾
所謂晩歲積憂, 但欲歸安於田畝者, 正謂臣今日道也。更何見覼縷爲哉? 臣之所叨見任, 係是詞訟劇地, 有不容一日暫曠, 宜卽申暴情懇, 以冀褫鞶之恩。而素患注夏之證, 當暑益劇, 肚&...
時敏堂에 자리함
○ 乾隆十八年癸酉七月初一日卯時, 王世子坐
時敏堂
。常參入對時, 刑曹判書
尹汲
, 漢城左尹
李宗白
, 右承旨
具允明
, 假注書
任㻐
, 記注官
黃仁儉
, 記事官
盧聖中
, 執義
崔成大
進伏訖。
汲
曰, 今年旱災孔酷, 雖幸得雨, 而亦至過多, 備無俱爲憂矣。此時擾民之事, 所宜一切禁斷。至若推奴徵債, 雖非不可爲之事, 而自前或値災年, 則亦有停止之規。今年亦限秋成, 姑爲防塞, 何如? 令曰, 依爲之。
出擧條
汲
曰, 諸道徒流罪人, 多是常漢無賴之輩, 而稱以兩班者, 亦皆悖惡之類也。尋常往來京外, 殆同無故, 此由於該邑守令保授之不嚴, 許由之路頻數。而事之寒心, 莫此爲甚。此自本曹, 亦可申飭, 而外方不爲加意擧行。此後則嚴飭各道守令, 徒流之類, 俾不得輕許由暇, 嚴加保授之意, 出擧條知委, 何如? 令曰, 依爲之。
出擧條
宗白
曰, 籍政事目嚴重,
咸鏡道
新籍磨勘之限, 在於四月, 而尙未上納。本道荐歉, 兩式合籍, 則事勢易致遷就, 而過限已久, 終涉未安。道臣推考, 使之卽速磨勘, 何如? 令曰, 依爲之。
出擧條
允明
曰, 大司成
黃景源
, 除拜過三日, 不爲出肅矣。依定式推考警責, 仍卽牌招察任, 何如? 令曰, 依爲之。
出擧條
允明
曰, 近來三司違牌, 漸成痼弊, 前後特令申飭, 不啻屢次。而今日常參, 弘文館官員, 開門後出牌, 而副提學
金相福
, 應敎
韓光會
, 竝與牌望而無之, 事甚未安。竝從重推考, 何如? 令曰, 依爲之。
出擧條
成大
曰, 請逆
坦
孥籍, 一依王府草記, 卽令擧行。令曰, 大朝已諭, 亟停勿煩。
成大
曰, 請島配罪人
泰績
, 更令鞫廳, 拿鞫嚴問, 夬正王法。令曰, 其勿更煩。
成大
曰, 請
瑞虎
等兩賊孥籍, 亟令王府擧行。令曰, 其勿更煩。
成大
曰, 請物故罪人
夏宅
孥籍, 亟令王府擧行。令曰, 其勿更煩。
成大
曰, 請逆
𤲷
孥籍等事, 依大逆例擧行。令曰, 勿煩。
成大
曰, 請戊申逆魁之子, 貸死爲奴而年滿者, 亟令王府, 考案抄出, 竝依
麟佐
子追坐例擧行。令曰, 勿煩。
成大
曰, 請徑斃罪人
濂
, 孥籍等事, 亟令王府擧行。令曰, 勿煩。
成大
曰, 請罪人
斗齡
·
戒剛
, 仍令鞫廳, 嚴鞫得情, 夬正王法。令曰, 勿煩。
成大
曰, 請其時干連人
英梅
, 更令鞫廳, 嚴刑窮問, 期於得情。令曰, 勿煩。
成大
曰, 請
尹宅履
·
德喜
等, 更令王府, 拿鞫嚴訊, 以正王法。令曰, 勿煩。
成大
曰, 請
爟
極邊遠竄。令曰, 亟停勿煩。
成大
曰, 請
爣
還收放送之命, 亟施遠竄之律。令曰, 亟停勿煩。
成大
曰, 請島配罪人
鼎九
, 亟令王府, 依律正刑。令曰, 勿煩。
成大
曰, 請新及第
趙潤玉
, 亟令有司, 明覈拔去。令曰, 勿煩。
成大
曰, 請
壆
絶島定配。令曰, 亟停勿煩。
成大
曰, 請還寢物故罪人
增
放送之命。令曰, 亟停勿煩。
成大
曰, 請罪人
世熙
, 亟停邦刑。令曰, 勿煩。
成大
曰, 請
尹光纘
絶島安置。令曰, 勿煩。
成大
曰, 請
李聖述
, 亟令王府, 拿鞫得情, 以正王法。令曰, 勿煩。
成大
曰, 請還寢島配物故罪人
明彦
放送之令。令曰, 其勿更煩。
成大
曰, 請還收罪人
桂永
放送之命, 亟令攸司, 依律處斷。令曰, 勿煩。
成大
曰, 新除授大司憲
閔遇洙
, 時在
京畿驪州
地, 司諫院正言
張澍
, 時在
豐德
地。請竝斯速乘馹上來事, 下諭。令曰, 依達。
成大
曰, 持平
邊致明
, 引嫌而退。舅甥同臺, 未有前例, 揆以公法, 在下當遞。請持平
邊致明
遞差。令曰, 依達。遂退出。
○ 乾隆十八年癸酉七月初一日卯時, 王世子坐
時敏堂
。常參入對時, 刑曹判書
尹汲
, 漢城左尹
李宗白
, 右承旨
具允明
, 假注書
任㻐
, 記注官
黃仁儉
, 記事官...
○ 乾隆十八年癸酉七月初一日午時, 上御
懿昭
魂宮。御製編次人·承旨入侍時, 編次人
趙明履
, 右承旨
具允明
, 右副承旨
趙明鼎
, 假注書
任㻐
, 記注官
權相龍
, 記事官
盧聖中
進伏訖。上曰, 宮園祭儀註, 未及爲之耶?
允明
曰, 聞今日內勢難成出, 待明朝修納之意, 已言于該曹矣。上曰, 待其出草, 兩承旨相議校正, 可也。上示親製親書
毓祥宮
紀懷銘·竝序四句·又銘四句, 敎曰, 夢中見世孫衣靑袍, 以聖考命召, 予導前。予覺而甚悲。又銘中首句, 卽此意也。今則踰六月, 非予初料世孫之見於夢中者, 無乃預報此事於予耶? 今日作此文於
孝純宮
, 見卿等於此處, 亦有意也。上曰, 編次人讀之, 可也。上曰,
孝純
·
懿昭
, 今冬明春以後, 當歸
彰義宮
, 廓然寂然, 事甚可悲。而
毓祥宮
當不如此矣, 豈不踰於兩廟乎? 予於本宮, 欲仍舊貫者, 非爲眷戀於宮屬也, 蓋慮其日後廓然也。今番之擧, 情禮無憾矣。
任珣
之今後曉然之說, 可知其前日則不知予意也。
明履
曰,
珣
之意, 亦非謂前日則未曉聖意也。蓋不但小臣知之, 廷臣之知聖意者亦多矣。上曰,
孝純
·
懿昭
舊僚屬, 將無去處, 而本宮則當不然。式例小識中, 體段有異云者, 卽謂此也。今番之擧, 不用漢·唐之制, 又不用大字之例, 於古於今所無之規模。
黃河
雖再淸, 必來取法矣。今日如此下敎之後, 亦應有不知予意者。而甚者, 亦必以爲我主上, 猶以爲不滿矣。近來世道, 予所熟知難矣。式例雖如此明的, 外間儒生輩, 必艱辛求見, 搖扇高談。或以爲此節未詳, 或以爲此節不足, 亦或曰大臣以下, 不知事體之不輕, 而不爲進請。豈不難哉?
明履
曰, 殿下所以知群臣者, 亦或有過處矣。上曰, 予豈有過乎? 世道誠如此矣。上曰, 承旨讀式例, 可也。上曰, 守園官差勝於守衛官矣。守園官之計仕遷轉, 是未可知矣。
明鼎
曰, 久遠則雖未知其如何, 而初頭則豈如此乎? 上曰, 欲爲此事, 心甚悲矣。辛丑年立祭廳, 扁之以祈稔閣, 欲依權鞸守墓例, 爲終老計矣。今則祭廳將爲香大廳矣。上曰, 承旨書之。傳曰,
毓祥宮
樑上塗灰, 十五望祭時, 先行告由事畢後, 行還安祭祝文, 以書下者擧行。
出榻敎
上曰, 承旨書之。傳曰,
毓祥宮
御製懸板畢造後, 承旨具儀仗陪進懸揭。
出榻敎
明履
曰, 吏判久在外, 事有可悶矣。上曰, 當催促矣。遂退出。
○ 乾隆十八年癸酉七月初一日午時, 上御
懿昭
魂宮。御製編次人·承旨入侍時, 編次人
趙明履
, 右承旨
具允明
, 右副承旨
趙明鼎
, 假注書
任㻐
, 記注官
權相龍
, 記事官...
[ PC버전 ]