검색
입력 내용 삭제
문자입력기
검색
부수검색
음가검색
부수로 검색:
부수 획수:
부수 목록:
나머지획수:
음가로 검색:
음가:
검색:
검색
열 람
승정원일기
정보화사업
승정원마당
왕 대
책별
조직과 기능
연혁
작성방식
사료적가치
기록유산
개 요
범 례
공지 사항
인조 - 고종
16대 인조(1623년~)
17대 효종(1649년~)
18대 현종(1659년~)
19대 숙종(1674년~)
20대 경종(1720년~)
21대 영조(1724년~)
22대 정조(1776년~)
23대 순조(1800년~)
24대 헌종(1834년~)
25대 철종(1849년~)
26대 고종(1863년~)
27대 순종(1907년~)
영조 15년
1739년 (기미)
1월
2월
3월
4월
5월
6월
7월
8월
9월
10월
11월
12월
승정원일기 49책(탈초본 897책) 영조 15년 9월 1일 을사
1739년 乾隆(淸/高宗) 4년
1일
2일
3일
4일
5일
6일
7일
8일
9일
10일
11일
12일
13일
14일
15일
16일
17일
18일
19일
20일
21일
22일
23일
24일
25일
26일
27일
28일
29일
○
(以上缺)
議政
李光佐
所住處。則以爲, 臣於氣息澌綴中, 僅陳一疏, 卽伏承恩批, 寬臣之罪, 勉臣偕入。臣惶恐感泣, 不知所達。卽今臣之病勢如此, 無以自力於附奏, 少竢神氣稍定, 更陳瀝血之辭云矣。此意馳啓。踏啓字。
○
(以上缺)
議政
李光佐
所住處。則以爲, 臣於氣息澌綴中, 僅陳一疏, 卽伏承恩批, 寬臣之罪, 勉臣偕入。臣惶恐感泣, 不知所達。卽今臣之病勢如此, 無以自力於附奏, 少竢神氣稍定, 更陳瀝血之辭云矣。此意馳啓。踏啓字。
永寧殿祭는 大臣을 보내서 行할 것임을 알리기를 청하는 禮曹의 草記
○
尹興茂
, 以禮曹言啓曰, 來十月初六日, 行
宗廟
冬享大祭, 親行事啓下矣。依此擧行事, 分付各該司。而
永寧殿
, 依前例同日遣大臣行祭事, 知委, 何如? 傳曰, 允。
○
尹興茂
, 以禮曹言啓曰, 來十月初六日, 行
宗廟
冬享大祭, 親行事啓下矣。依此擧行事, 分付各該司。而
永寧殿
, 依前例同日遣大臣行祭事, 知委, 何如? 傳曰, 允。
罪人의 처리에 대한 刑曹의 草記
○
具宅奎
, 以刑曹言啓曰, 因
李碩聃
上言, 傳敎內, 香炭山定, 而今幾年, 而幺麽鄕儒, 敢承卿士之意, 若是上言, 極爲無據。令該曹,
李碩聃
從重勘律事, 命下矣。
李碩聃
, 今方捉囚。而受敎內冒濫上言, 事理重者, 加以上書, 詐不以實, 徒三年之律。律文內, 上書詐不以實者, 杖一百徒三年, 名例律, 凡年七十以上, 犯流罪以下, 收贖云。
李碩聃
, 今年七十九歲云。故取考其戶籍, 則果如所告。而律文雖如此, 此是特敎, 今此
李碩聃
, 除贖定配所發配之意, 敢啓。傳曰, 知道。
○
具宅奎
, 以刑曹言啓曰, 因
李碩聃
上言, 傳敎內, 香炭山定, 而今幾年, 而幺麽鄕儒, 敢承卿士之意, 若是上言, 極爲無據。令該曹,
李碩聃
從重勘律事, 命下矣。
李碩聃
, 今方捉囚。而受敎內冒濫上言, 事理重者, 加以上書, 詐不以實, 徒三年之律。律文內, 上書詐不以實者, 杖一百徒三年, 名例律, 凡年七十以上, 犯流罪以下, 收贖云。
李碩聃
, 今年七十九歲云。故取...
○ 乾隆四年己未九月初一日辰時, 上御
資政殿
。常參入侍時, 行都承旨
李壽沆
, 左承旨
宋徵啓
, 右承旨
尹得和
, 左副承旨
具宅奎
, 右副承旨
申宅夏
, 同副承旨
尹興茂
, 假注書
鄭純儉
·
李永祿
, 記事官
韓時泰
·
李壽德
。東, 禮曹參判
李益炡
, 右尹
李普赫
, 戶曹參議
李鳳翼
, 執義
李光運
, 禮曹正郞
宋時涵
, 吏曹假郞廳
金鼎臣
, 監察
丁錫天
, 戶曹佐郞
李普運
。西,
月城尉金漢藎
,
綾城君森
, 刑曹參判
柳綎
, 同知
李潚
,
花城君張拱辰
, 兵曹參議
沈星鎭
, 工曹參議
李重庚
, 兵曹佐郞
洪曙
, 刑曹佐郞
兪彦鐸
, 工曹佐郞
金宇槩
, 諸臣以次進伏。
純儉
趨出, 立殿前唱, 有啓事官進, 無啓事官退
上曰, 注書出入趨蹌之際, 偃蹇, 推考, 可也。
出擧條
執義
李光運
所啓。請逆
坦
孥籍, 一依王府草記, 卽令擧行。上曰, 亟停勿煩。
措辭見上
請還寢
泰績
酌處之命, 仍令鞫廳嚴鞫得情, 夬正王法。上曰, 豺狼當道, 焉問狐貍? 勿煩。
措辭見上
請還收
閔允昌
出陸之命。上曰, 不知而書御諱, 與知而慢侮者, 輕重若何? 所謂緦小功之察, 依前下敎, 勿煩。
措辭見上
請還寢
李夏宅
島配之命, 仍令鞫廳, 嚴訊得情, 夬正王法。上曰, 其不暗昧, 諸臣猶喑默, 況暗昧者乎? 勿煩。
措辭見上
請還收緣坐罪人
李喜仁
放釋之命。上曰, 勿煩。
措辭見上
請還寢
始㽕
罷繼之命, 卽令該府, 照法處斷。上曰, 勿煩。
措辭見上
請其時
就道
等所援諸人, 令王府拿鞫得情。上曰, 勿煩。
措辭見上
請
瑞虎
等兩賊孥籍, 亟令王府擧行。上曰, 勿煩。
措辭見上
請
萊府
兩女人, 依律處斷, 以懲日後。上曰, 以懲日後, 非特微細, 勿煩。
措辭見上
請殺人罪人
明先
依律處斷。上曰, 此等之啓, 尙今爲之, 此不過耳目常事, 其勿更煩。
措辭見上
請罪人
辛世貞
與
孝愛
, 一體正法。上曰, 與前批答無異, 其勿更煩。
措辭見上
請
東郊
兩尼舍, 倂令京兆, 卽日毁撤。上曰, 勿煩。
措辭見上
新除授大司憲
李箕鎭
, 時在
京畿驪州
地, 持平
李昌誼
, 時在
江原道鐵原
地, 請竝斯速乘馹上來事, 下諭。上曰, 末梢收殺, 不過下諭, 今之耳目, 可謂寂寥, 依啓。上曰, 從當下敎, 而執義
李光運
, 爲先遞差。
出榻敎
上曰, 承旨進前, 古語云爲君難。
豐原
言, 下敎後, 如果有慢侮輕視者, 當同聲致討云。而在上者, 雖參量, 入侍諸臣, 其猶默默。予雖巽中, 達宵不寐, 更召承宣, 雖先處分, 其猶企待于今耳目。咫尺法殿, 耳目猶暗, 前顧後瞻, 擧措駭然。若此不已, 將爲何君? 乾坤泰而萬物成, 乾坤否而宇宙塞。待此等之臣, 若不處分, 國將長夜矣。若此否塞之際, 嗟我軍民, 受困于中。今御法殿, 痛皆處分者, 使吾民欲見其開泰之意。吁嗟軍民, 咸知有君。上曰, 只欲諭軍民, 初不欲言於大小臣僚矣。殘忍者, 軍民也。困於兩間, 百姓其能堪乎? 上曰,
李光運
, 以
顯弼
事, 論右相, 若不挾雜而只論本事, 予當是之。今番寂寥, 似亦由懲創而不挾雜, 而可爲之事, 此臺亦不能爲矣。傳曰, 噫, 予雖參量其語句之無隅, 頃者諭大臣之批, 旣有知深之敎, 數
(?)
往者下敎之際, 亦入其中。則君雖參量, 垂涕下敎之際, 身爲大官, 下階泥首, 可乎? 游辭恬然, 可乎? 噫, 卽予嗣服以來, 其雖涼學, 過隆非孝, 粗識因往牒過隆時名類之說, 其亦不緊, 而誠於中形於外之敎, 豈不覺知乎?
金濰
等所爲, 自有脈絡矣。在上勅勵, 宜先此等之人。判府事
徐命均
罷職。上曰, 一
翼輝
棍罰, 尙紛然起鬧, 況觸大臣, 必紛紛矣。傳曰,
閔亨洙
往日之事, 可謂無謂, 而初欲處分, 豈特至此? 但遲回幾月, 末稍薄勘, 此意曾諭, 雖終身
海南
, 豈可惜也。而頃者逢聖后諱日, 心甚愴感, 欲諭不諭。噫, 人心感懷, 動則隨事興感, 鶴髮在堂, 年齡彌篤, 其若不諱, 其將飮恨。豐昌飮恨, 聖后之心, 若何? 渠雖無狀, 興感在重, 敦勉領相, 其有此命, 處分似雖斑駁, 首揆若聞此敎, 則豈可以此撕捱乎? 今則月幾五矣, 風高起感, 此時不慰府夫人, 更待何時?
閔亨洙
, 特爲放送。傳曰,
金濰
等無嚴無君, 可勝道哉。設或之說, 其何意思, 宜有二字無限意思。而若何則於渠之意, 務歸至當乎? 處分之敎, 雖忘不喩。噫, 所謂竊議者, 亦何意乎? 人君感懷, 其若竊議, 可謂不敬, 人君所重, 臣敢竊議, 此非慢侮而何? 此非輕視而何? 其雖不問, 快正典刑, 下一律之次, 決不貸矣。分付該府, 卽其地嚴爲栫棘。傳曰, 感懷憧憧, 批旨略諭, 而于今國事, 可謂寒心。此等之時, 職在元輔, 豈忍處鄕? 卿須付撕捱於度外, 顧君臣之大義, 幡然偕入, 用副企望。今御法殿, 使偕來承旨, 諭旨往宣, 須體須體。傳曰, 噫, 卿心知深矣。今番不察, 其豈有心, 其所慨歎者,
金濰
輩之誤卿矣。雖若此, 往者
顯弼
之時, 豈不喩乎? 今者
濰
輩之誤卿, 亦由往諭之一名字矣。廉隅者, 關係四維, 旣知不出, 其若强迫, 徒使國事泮渙, 亦有欠於禮使, 然太阿尙在予手, 今日當處分。承旨知悉, 以不對紗帽臣, 下敎之後, 此常參, 亦僅僅爲之臣, 亦難矣。當如勝國之法, 只用武耶。此後予但爲民事及法講而已。昨夜承旨入侍, 更鼓已深, 故罷對。而予則不交睫, 諸臣則自以爲見君, 必退而睡矣。昨日原任所謂下鄕諸臣非矣之言, 眞實矣。今日入侍臺臣, 故紙亦不能善達, 可慨然也。諺所謂臺諫, 不知出入之門, 而徒責人者, 眞
光運
之稱也。
得和
曰, 俄者臺臣落漏處置, 故欲請推考之際, 自上已處分矣。上曰, 筆乃
孔子
春秋
筆。而近日入臺者, 不知衮鉞之義, 徒凌駕君父, 始知今日之筆, 貴矣, 無筆則必不敢如是矣。
宅奎
曰, 聖敎及此, 臣等死罪矣。上曰, 兼司僕, 本是兩班武士之任。而近來爲是任者, 或不如古, 故文官忘其本者, 至有兼僕, 何等卑賤。大臣何等尊重之說, 此非告君之辭, 竊有意矣。事之寒心, 莫此爲甚。行副司直
金潝
子
柱岳
, 待闕差除兼司僕, 可也。
抄出擧條
黃一夏
之姪, 尙爲兼僕,
金濰
之姪, 豈不可爲乎?
得和
曰, 各司長官, 例爲入參於常參, 而今番常參時, 吏曹及敦寧府堂上, 無故不參, 領敦寧外, 竝從重推考, 何如? 上曰, 依爲之。
出擧條
宅奎
曰, 左議政
宋寅明
, 又使錄事, 來納命召, 而乃是右議政時命召, 何以爲之耶? 上曰, 當下敎矣。上曰, 武將家子孫, 不爲業武而業文, 近來弊風, 雖已業武者, 必欲得勸武之名, 果若此則雖業文者, 必待勸文而後讀書耶。此後則武將家子孫, 不待勸武而業武事, 出擧條, 分付, 可也。
出擧條, 初以不得赴儒擧, 出擧條, 而因兵判陳達改下, 注書從重推考
宅奎
曰, 臣之五代祖, 亦爲兼司僕矣。上曰, 卑賤之任, 何爲之耶?
宅奎
曰, 出身赴北方。而
宣廟
朝, 封兵書賜送, 實異恩也。古之兩班, 元無避兼僕不爲之事。故臣之先祖, 亦爲之矣。近來
具樹勳
, 亦爲之矣。
得和
曰,
李弘述
亦爲之矣。上曰,
金應河
, 雖忠臣, 乃武弁, 而
濰
之以武, 爲卑賤者, 忘其祖也。
宅奎
曰, 兼僕事, 乃
金始煒
疏而非
濰
疏也。上曰,
始煒
有姪, 勢如此, 固不異也。因命承旨書備忘。傳曰, 幾日求對, 數往今而下敎者, 至痛在心。則君食過時, 夜已將半, 恬然而去, 在下者, 不爲請討, 而在上者顔面諸臣, 黽勉屈意, 則是所非在上, 猶不示意, 而寥寥以去, 此所謂何所聞而來, 何所見而去者也。雖朋友之間, 決不若此, 況君臣之重乎? 閉閤却膳, 往牒所無, 無猶過矣, 況三乎? 初意雖抑, 此等無嚴之臣, 不處分則決不臨群下矣。初料旣諭, 豈止投畀? 此亦仰體體先之意。諸臣默默, 其何煩諭於筵席, 其欲追後處分, 而或意過看, 更覽其章, 痛亘于之道, 相職特爲許副, 以安卿心。噫, 自春坊, 知卿深矣。今其處分, 可謂爲卿曲盡矣。須體此意, 勿復胥命事。卽令史官, 傳諭於前左相。傳曰,
孔子
豈不云乎? 君使臣以禮, 前禮官之節目書入, 誤則誤矣。旣知其人之迂疎, 亦知本事之無心, 副學牌招之後, 雖知胥命, 不爲下敎者, 蓋由不處分之故也。今則洞皆處分, 何更不諭? 雖若此, 一解見職, 分義當然。副提學
徐宗伋
, 本職遞差, 仍命勿胥命。傳曰, 判府事
金在魯
拜左相。仍傳曰, 旣命拜相, 政官卽爲牌招開政, 前左相置處, 政事仍爲之。
出榻敎
傳曰, 旣諭, 而今之臺臣所爲, 極爲無據, 不可遞差而止, 前執義
李光運
, 罷職不敍。上曰, 今臺疏, 以
任述
上弦弓之賞, 歸之於無着落,
任述
, 若與大臣所聞, 意見相符, 則予雖記過, 必贊揚之不暇, 而相反, 故斥之矣。所謂識者之說, 予不知也。識者亦知五倫, 豈有不知倫而有識者乎? 每歲孟春,
太廟
展謁, 而私廟則季春欲展拜於, 有深意。而
洪鳳祚
, 以每歲一拜爲非, 何耶?
鳳祚
亦當歲一見其父母矣。傳曰, 予雖涼德, 於諸臣事, 過則忘, 其若係着, 爲今之臣, 豈不難乎? 雖若此, 所重在矣, 則其不忘之可謂孝乎? 不喩則已, 旣諭之後, 或勅或否, 使臣黯黮臲卼, 亦豈使臣之道哉? 不可不一番處分, 從此以忘。而
洪鳳祚
沮遏伸禮, 亦由其兄, 前參議
洪龍祚
, 削職。上曰, 栫棘罪人
金濰
·
金始煒
等, 卽召禁府都事, 使之卽爲押去, 而如有遲滯之事, 當該都事投畀之意, 分付。而必使一望內還來, 肅拜之意, 申飭, 可也。
出擧條
上曰, 都政司果出六, 而內三廳, 十二月大政前, 盡爲區處, 可也。兵曹判書
金聖應
曰, 兵批窠窄, 有難速爲區處, 武窠守令, 自吏曹差送武臣之在職者, 則可以推移區處, 以此分付, 何如? 上曰, 依爲之。
出擧條
聖應
在侍衛
得和
曰, 臣昨夕, 欲以筵說事, 仰達而未果矣。近來筵說, 或有飜傳之弊, 是甚不可。昨夕筵話, 卽是毫釐差千里謬之事, 申飭入侍史官及注書, 俾無如前傳播之事, 何如? 上曰, 依爲之。
出擧條
興茂
曰, 筵說, 承旨諸人照管, 似宜矣。上曰, 此非照管之事, 但申飭, 可也。上曰, 前左相, 旣已許副, 右相時命召, 承旨退出後, 請密匣, 可也。諸臣以次退出。
○ 乾隆四年己未九月初一日辰時, 上御
資政殿
。常參入侍時, 行都承旨
李壽沆
, 左承旨
宋徵啓
, 右承旨
尹得和
, 左副承旨
具宅奎
, 右副承旨
申宅夏
, 同副承旨...
○ 乾隆四年己未九月初一日午時, 上御
資政殿
。該房承旨引見入侍時, 左副承旨
具宅奎
, 假注書
李永祿
, 記事官
韓時泰
·
李壽德
諸臣, 以次進伏。上曰, 俄下諸備忘, 注書出去收入, 可也。
永祿
出去收入。上命承旨誦達後, 於軍民, 咸知, 備忘添書三十三字以下。諸臣以次退出。
○ 乾隆四年己未九月初一日午時, 上御
資政殿
。該房承旨引見入侍時, 左副承旨
具宅奎
, 假注書
李永祿
, 記事官
韓時泰
·
李壽德
諸臣, 以次進伏。上曰, 俄下諸備忘, 注書出去收入, 可也。
永祿
出去收入。上命承旨誦達後, 於軍民, 咸知, 備忘添書三十三...
[ PC버전 ]