검색
입력 내용 삭제
문자입력기
검색
부수검색
음가검색
부수로 검색:
부수 획수:
부수 목록:
나머지획수:
음가로 검색:
음가:
검색:
검색
열 람
승정원일기
정보화사업
승정원마당
왕 대
책별
조직과 기능
연혁
작성방식
사료적가치
기록유산
개 요
범 례
공지 사항
인조 - 고종
16대 인조(1623년~)
17대 효종(1649년~)
18대 현종(1659년~)
19대 숙종(1674년~)
20대 경종(1720년~)
21대 영조(1724년~)
22대 정조(1776년~)
23대 순조(1800년~)
24대 헌종(1834년~)
25대 철종(1849년~)
26대 고종(1863년~)
27대 순종(1907년~)
영조 47년
1771년 (신묘)
1월
2월
3월
4월
5월
6월
7월
8월
9월
10월
11월
12월
승정원일기 73책(탈초본 1314책) 영조 47년 2월 1일 임신
1771년 乾隆(淸/高宗) 36년
1일
2일
3일
4일
5일
6일
7일
8일
9일
10일
11일
12일
13일
14일
15일
16일
17일
18일
19일
20일
21일
22일
23일
24일
25일
26일
27일
28일
29일
30일
-
-
○
以上缺
上進伏訖, 仍詣
太僕殿
座, 事變假注書
朴長燮
, 領府事
金相福
, 領議政
金致仁
, 判府事
金陽澤
, 左議政
韓翼謩
, 右議政
金尙喆
, 判府事
李昌誼
, 判義禁
李昌壽
, 同義禁
李應協
·
嚴璘
·
宋文載
, 正言
申益彬
, 掌令
李澤遂
, 問事郞廳
趙昌逵
·
尹勉升
·
柳義養
·
鄭好仁
·
金基大
·
沈頤之
·
趙宗鉉
·
申應顯
, 別刑房都事
徐迪修
·
洪善養
, 文書色都事
徐重修
·
權惠應
, 追後以次入侍。上曰, 判義禁上罪人, 問郞書問目, 問郞
尹勉升
, 書問目後, 命示大臣。又命召左右捕將
具善復
·
李章吾
入侍後,
金基大
, 讀問目聽罪人
黃慶龍
。
慶龍
曰, 至冤極痛, 願與
金禹尙
面質。命拿入
金禹尙
, 問目諸罪人招辭。
見事變已
[日]
記
司諫
朴同崙
[朴師崙]
牌不進, 上曰, 非矣。此時不進, 極爲非矣, 是以有壬午之事矣。
致仁
曰, 此事非深慮之事, 若申飭則無憂, 豈勞聖慮乎? 初二日未明時, 命召左右捕將□□矣, 藥房三提調, 持湯劑入侍, 上進御。命進前排拿入當直都事
韓鎭夏
。上曰, 今番事關係, 如何, 而汝以都事, 不能檢飭羅將, 討食道路而已, 罪人拿來遲滯至此, 何也?
振夏
[鎭夏]
曰, 都事二人出去拿將
[羅將]
七人出去, 而若是遲滯, 無所奏言。上曰, 連爲申飭, 而若明后罪人拿來, 則當決棍。又命拿入承傳色
韓聖圭
曰, 於此經宿, 於汝心安乎? 不善傳命, 爲先汰去, 先拿出
韓聖圭
。又下敎於
韓鎭夏
曰, 十分參酌, 姑爲安徐, 勿爲遲滯, 斯速拿入。仍命拿出, 命兵判
具允鈺
, 決棍左右捕廳行首軍官, 行首拿將
[羅將]
, 各二十度, 分付捕廳, 若過午時, 則汝之大將當決棍矣。上曰, 刑房都事及
李再春
, 拿去都事, 同爲記過, 命召捕將
李再春
之子, 爲先拘留於捕廳命判義禁。問
慶龍
曰, 今日卽爲直招。招曰, 矣身無罪。問若無罪, 何爲至此? 由汝之事, 當無事之時, 使八十之君, 此地經宿, 而大小之人禁軍至羅將, 皆於此地徹夜, 如此而生乎? 今日脫汝之皮, 以快市人之心, 速爲遲晩。
慶龍
曰, 小人今則直招,
洪奉朝賀
, 召小人而問能文乎? □□上曰, 武弁之於宗班, 爲禁忌, 他宗班亦然, 況王孫乎?
奉朝賀
, 豈有送汝王孫家之理乎? 多聚不逞之徒於王孫家, 是誰之罪? 且汝在禮賓宮內, 敎弓爲事, 則王孫以阿母之同生, 雖或知汝, 而
李興祿
, 與
奉朝賀
, 豈有送汝之道乎? 必是投托請囑而爲任掌矣。命根脚取招, 命判義禁問曰, 今則已爲根脚, 汝雖喙長三尺, 豈有幸免之道? 卽爲直招, 招曰, 今則直招。請於
李興祿
而爲之, 其外別無奏言, 連加刑問, 多多內官中, 何爲而請於
李興祿
乎? 招曰, 矣身知其緊於王孫而請之矣。問何以知其緊於王孫耶? 招曰, 矣身聞
興祿
之言, 而知其緊於王孫矣。問請爲任掌, 爲其有田結而請之耶? 招曰, 宮之馬直及別陪立之, 則食錢食明紬等物矣。問用勢而攫取之物, 其數幾何? 條條而奏之。招曰, 不知其數。問其中爲心腹使喚者, 誰也? 指名而奏之。招曰, 三十人盡爲之。問汝盡食三十人所攫取之物乎? 招曰, 盡食之。問
李興錄
而亦食之乎? 招曰, 不食。問請爲任掌之時, 應有所食矣。招曰, 其時南草一竹不食之矣。問汝妹, 王孫之阿保,
興祿
, 王孫之文師, 汝請於內外而爲任掌乎? 招曰, 然矣。命加刑。上曰, 如此罔有紀極, 而耳目如此, 可爲國乎? 問攫得而與
李興祿
乎? 招曰, 與之。與者何物? 招曰, 木綿明紬等物, 而入之
李興祿
之內矣。問其等物價至幾何? 招曰, 幾至五六百兩矣。命解縛出囚于都監, 又命貢市堂上, 率市民待令于
興化門
外。
致仁
曰, 果如此喧騰, 必有所聞, 而臣等未聞其若是狼藉矣。命進前排, 拿入初出使拿去
李再春
。武都事
申思彙
曰, 罪人何處得來? 對曰,
水原彌勒堂
地得來。命決棍四度後汰去, 命前排羅將姑退。卽時上乘玉轎, 詣
興化門
, 於
建明門
內, 命拿入兵曹禁喧郞
宋益中
。下敎曰, 旗鼓待令, 以爲殿坐, 何等嚴重, 而汝身自犯蹕何也? 命決棍三度後汰去。上殿座
興化門
, 旗鼓吹打, 命訓將, 罪人
慶龍
, 面灰貫耳回示後, 上曰,
黃慶龍
, 交結閹豎, 圖得
恩彦
家任掌, 募得無賴輩, 剝割都民, 各廛聚斂, 無慮近百疋, 其餘亦至近千, □□□古所無, 旣已臨門, 召諸市民, 回示三匝後, 令訓將, 梟示沙場, 以謝衆民。
出傳敎
上還詣太僕時, 藥房提調, 於
建明門
內, 持湯劑入侍, 上進服訖, 貢市堂上
鄭弘淳
, 率市民待令。上命問立廛市民□□□外上幾何? 對曰, 三四百兩。問紵布廛市民, 對曰, 無外上。命送秋曹決棍二十度, 白木廛人對曰, 去年春二十兩錢□□□貸去, 十月盡償, 此外元無他外上。命秋曹, 決棍十度, 上還御太僕, 藥房提調, 持湯劑入侍, 上進服訖, 命判義禁, 上罪人
李再春
。
問目供辭, 見事變日記
上曰, 罪人
李再春
, 依前配所擧行。
出榻敎
命判義禁, 上罪人
文廷瑞
。
問目招辭, 見事變日記
出付訓將, 待令於
建明門
外, 上以玉轎, 詣
建明門
殿座, 旗鼓吹打, 罪人
文廷瑞
, 面灰貫耳回示後, 決棍二十度。上曰, 罪人
文廷瑞
,
黑山島
爲奴事。
出榻敎
上還御太僕, 命判義禁, 上罪人
金禹尙
, 卽爲放送, 解枷賜冠, 命四拜而出去。命判義禁, 上罪人
李孝元
,
李孝元
·
崔完令
面質。
問目招辭, 見事變日記
上曰, 今番亂國, 專由於
連愛
·
德惠
□一也, 而
德惠
, 則不敢稱之名, 肆然以稱, 尤涉放恣, 以此推之,
連愛
前口所稱, 必也同意,
連愛
,
大靜縣
爲婢,
德惠
,
旌義縣
爲婢, 其令該曹, 卽爲分付。
出傳敎
上命大臣進前。上曰, 秋曹踞床法, 創於何代, 而結縛法, 則
自點
創出爲之云, 欲除未除矣。今欲除之, 大臣·諸承旨·諸玉堂之意□□, 皆入侍議奏, 藥房提調持湯劑入侍, 上進服訖。
嚴璘
, 伏奏往禁府, 別無可考之文蹟, 春秋館堂郞, 亦伏奏無可考文蹟。上命三大臣進前曰, 結縛之法,
自點
之所爲云, 卿等知之乎?
致仁
曰, 臣等雖不詳知, 而流傳之言則然矣, 自上有欲除之下敎, 實出於欽恤之至意, 豈不好哉?
翼謩
對亦然。上曰, 禁府諸堂之意, 何如?
李昌壽
曰, 下敎之聖意惻怛, 藹然好生之德, 至矣盡矣, 除之, 好矣。
李應協
曰, 此法, 用於治逆, 治逆之法不嚴, 則不得其情, 臣意以爲百年之法, 不可一朝而除之, 至於王府亦用之, 此則似可依聖敎而除之爲好也。
嚴璘
曰, 臣不知創出於
自點
與否, 而但聖意, 出於好生之德, 則除之無害也。
宋文載
對亦然。上曰, 諸承旨之意, 何如?
金相翊
·
具㢞
曰, 臣等之意, 亦同矣。
李溎
·
林鼎遠
曰, 雖無文蹟, 創出於
自點
□□流傳, 則殿下之惻而改之無害也。
李澤遂
曰, 今日之下敎, 出於欽恤之盛意, 除之, 好矣。上曰, 問郞之意, 何如?
沈頤之
曰,
自點
之法, 雖無證據, 然無論出於
自點
與否, 而惟在聖意之處分耳。上曰, 有識。
趙昌逵
曰, 臣欽仰聖意之外, 別無所奏。命書傳敎日, 昔
曾子
嫌里名而不入, 此法莫知創於何時, 而果然, 豈特里名? 聞此欲爲下問, 今因親鞫, 下詢大臣, 諸臣之意同, 然, 與亂杖有異, 不過寬其擧條而已, 自今帳殿行此以示, 此後, 該房依法曹例用此例事, 分付, 因爲奉承傳。
出傳敎
仍命持秋曹器械來, 置罪人
孫興大
·
孝元
於其器械。上命加刑, 命判義禁, 上罪人
成郁
·
忠彦
。
問目供辭, 見事變日記
上曰,
興大
能猾, 曾已知之, 而渠雖螟蛉, 與
興祿
兄弟, 則昨爲兄今爲弟, 倫理紊亂,
興祿
今爲其兄, 則何敢因爲傍題而隱然自居, 呼兄曰汝, 豈特五品不遜? 關係風化,
珍島郡
勿限年定配, 削名內府。
出傳敎
李澤遂
, 請還寢□□□
淳
等還配之命, 更令王府, 嚴鞫得情。
措辭見上
上曰, 勿煩。
澤遂
, 請還寢定配罪人
金柱泰
減等之命。
措辭見上
上曰, 其勿復煩。
澤遂
, 請
黑山島
爲奴罪人
五得
, 依律處斷。
措辭見上
上曰, 豺狼當途, 焉問狐狸? 勿煩。
澤遂
, 請
大靜
爲奴罪人
仲義
, 依律處斷。
措辭見上
上曰, 已諭
五得
之啓, 勿煩。
澤遂
, 請
崔百男
邊遠定配。
措辭見上
上曰, 勿煩。
申益彬
曰, 臣草芥賤品, 姿性凡下, 本不合於淸朝耳目之任, 只緣恩常異衆, 感激鴻私, 有除輒膺, 有懷卽陳, 轉喉生疣, 罪悔交積, 臺垣一步, 矢心自劃, 卽通朝之所共知, 而聖明亦或記有矣, 前後除召, 屢犯違傲, 或被遐陬之譴, 或被庶人之律, 不敢爲進身之計者, 卽臣區區迷執, 而親鞫有命, 他不暇顧, 雖不得不章皇出肅, 而豈有言責者不得言而冒據者乎? 此臣辭避, 實非飾讓泛然之比, 請命遞斥臣職。上曰, 往事申飭, 今何復提? 國之興替, 在於毫髮, 亦何敢若是循例? 勿辭, 亦勿退待。
益彬
, 請還寢
鍾城府
爲奴罪人
天大
酌處之命, 依律處斷。
措辭見上
上曰, 勿煩。
益彬
請
黑山島
爲奴罪人
五得
, 依律處斷。
措辭見上
上曰, 業諭府啓, 勿煩。
益彬
, 請
大靜縣
爲奴罪人
仲義
, 依律處斷。
措辭見上
上曰, 此亦然矣, 勿煩。
益彬
, 請
崔百男
邊遠定配。
措辭見上
上曰, 勿煩。
出擧條
上曰, 掌令
李澤遂
, 正言
申益彬
, 爲先削職, 可也, 此時何時而敢啓新除授乎? 朝鮮亡矣, 嗚呼, 爲宗國, 此心憧憧之中, 果有今事, 此國之與亡攸係者, 昔有重於此者, 有耳目則必執法, 而噫, 閹豎□□□恣行放肆, 而都民雖負萬債, 不敢開喙, 此其心可矜, 而然予則曰猶有其意, 況執法之臣, 聽若不知, 其心蚩蚩可知, 有此心何爲他日? 興惟及此, 良欲無語, 豈可削職而止? 前掌令
李澤遂
·前正言
申益彬
, 竝刊侍從案, 免爲庶人, 當日皆令渡
京江
。
出傳敎
命入前排, 拿入漢城庶尹
尹貺
。問年,
貺
再奏小臣年五十九歲。上曰, 五十九歲, 吾豈畏之乎? 命決棍二度後汰去。上曰, 噫, 雖漢有十常侍, 唐有
田令孜
, 我國果無是事, 頃年
尙儉
, 交結非類, 幾乎亡國,
弼燧
恣行陰邪, 自伏邦憲, 而意謂二事猶異, 豈有三也?
興祿
之陰巧, 曾已知之, 而豈知有萬古所無, 作此叵測之事, 若無
慶龍
之招, 幾乎漏網, □□□兄弟敎學, 受其賂而引進
慶龍
於
恩彦
, 爲任掌, 剝割諸市民, 固已萬萬叵測, 因此受賂, 近二百兩銅錢, 多捧疋段, 稱爲陪吏, 而亦無是事, 只食其賂物, 此古之奸宦之未有者, 而渠先物故於牖下, 可勝其憤, 此二小宦, 卽皆
興祿
之子, 焉敢食息都下? 皆削名於內俯, 令法曹,
孝元
南海縣
勿限年充軍,
忠彦
珍島郡
勿限年充軍, 其令當日倍道押付, 其妻孥, 當日內皆放逐門外。
出傳敎
致仁
曰, 立廛外上三百兩, 明紬廛
〈外上〉
有三十餘兩, □□□□此專由於權頭漢之不測, 捉去下人, 皆置於廛中, 故致有此弊。上曰, 然乎? 命書傳敎曰, 今聞考奏各廛負債者, 甚至於幾百兩, 可勝寒心, 旣抄依頃年例, 令該廳備給, 此亦由於權頭所致云, 尤涉無狀, 其權頭, 皆令捉付訓將, 從重決棍, 因令該曹沿海爲奴。
出傳敎
上曰, 奴主作俑, 頃年
弼燧
未聞者, 若非今日, 朝鮮幾乎亡也, 令訓將, □□奴
成郁
西小門
外五里許, 決棍五十度,
黑山島
爲官奴。
出傳敎
上曰, 在外兩司竝許遞, 政官牌招開政。
出傳敎
以承傳色口傳下敎曰,
沈頤之
爲掌令,
尹勉升
爲正言, 牌招察任。上曰, 都承旨許遞, 其代前承旨
尹得雨
爲都承旨, 牌招察任。房順房, 三院副提調例兼。
出傳敎
初三日天明時, 上曰, 親鞫姑罷, 禁軍退歸直所。
以下二行刀削
上還入大內時, 上曰, 時原任大臣,
資政殿
入侍事。
出榻敎
諸臣以次退出。
○
以上缺
上進伏訖, 仍詣
太僕殿
座, 事變假注書
朴長燮
, 領府事
金相福
, 領議政
金致仁
, 判府事
金陽澤
, 左議政
韓翼謩
, 右議政...
[ PC버전 ]